woensdag 2 januari 2013

Tijd: gebrek of overvloed?


Een paar weken geleden mocht ik een lezing bijwonen van Joke Hermsen. Zij is filosofe en schreef onder andere het boek Stil de tijd. De titel geeft al aan dat dit niet gaat over handiger met je tijd omgaan of nog meer doen in minder tijd.

Het gaat om hoe je tijd beleeft en hoe je die het 'beste' kunt benutten. Wat dat 'beste' ook mag betekenen. Een mooi thema, vind ik.

Soms vliegt de tijd voorbij, als je samen met je geliefde bent of als je supergeïnspireerd bezig bent met wat je graag doet. Ik heb het zelf regelmatig als ik aan het schrijven ben. Als het heel goed gaat, dan bestaat de tijd zelfs even niet voor me. Dan vergeet ik mezelf en de klok. Een goed boek wat ik aan het lezen ben, kan hetzelfde effect hebben.

Op andere momenten, dan lijkt een minuut wel een eeuwigheid te duren, bijvoorbeeld als je wacht op een vertraagde trein op een koud perron. Of als je in de tandartsstoel ligt en je weet dat er zo geboord gaat worden.

Toch loopt de klok in beide gevallen even snel. Het is alleen je eigen tijdbeleving die anders is. Dat is het verschil tussen kloktijd en je innerlijke tijd.

Als het over kloktijd gaat, dan voel je al snel een tekort: er is zoveel te doen en de klok tikt onverbiddelijk voort. Je racet door het leven, van het ene klusje naar het andere. Je bent nooit klaar, je hebt nooit tijd. Niet voor anderen, laat staan voor jezelf. Je bent vaak moe en prikkelbaar.

Je innerlijke tijd is een heel ander verhaal. Die ervaar je als je je concentreert, je met aandacht werkt of als je juist wegdroomt. En die kan eindeloos voelen. Op je innerlijke tijd kun je van alles beleven, zonder dat je klok er toe doet.

Dan kun je voelen, nadenken, anders tegen dingen aankijken, een 'ingeving' krijgen, omdat je hoofd onverwachte combinaties kan maken. Ideeën komen alleen op je innerlijke tijd, creatief ben je alleen op je innerlijke tijd.

Joke Hermsen noemt die kloktijd chronos en je innerlijke tijd Kairos.

Kairos is de god van het geschikte moment (helemaal Slow). Hij heeft vleugels en kan je laten vliegen. Als je 'm de kans geeft. En die kansen zijn in de huidige tijd steeds kleiner.

Er zijn steeds minder momenten waarop je geconcentreerd kunt werken. Je wordt steeds onderbroken, door mail, twitter, telefoon, internet. Er is altijd wel iets. Laat staan dat je tijd hebt om een beetje voor je uit te dromen. Kun je je nog herinneren wanneer je je voor het laatste verveelde? Ik eerlijk gezegd niet. En toch heb je ook verveling soms nodig.

Volgens Joke Hermsen hebben we een 'rustbrein', een deel van ons brein dat juist actief is als we rusten. Zo ordenen we alle informatie en input die we hebben ontvangen. Het probleem is, dat je tegenwoordig bijna nooit meer echt rust hebt. Je bent continu bezig en vaak met een schermpje. Is het niet je computer, dan wel je tablet, de televisie of je smartphone. Dan komt je hoofd niet tot rust.

Je krijgt dan geen tijd meer om indrukken te verwerken. Je wordt daar knorrig en gehaast van. Als je het te lang volhoudt, dan krijg je zelfs geheugenproblemen. Als organizer denk ik dan: wat gebeurt er met je als je je herinneringen niet goed opslaat of als je nooit meer tijd hebt om ze op te laten borrelen? Dan ga je misschien wel spullen gebruiken om die herinneringen bij de hand te houden.

Doe dus de komende tijd niets. Geef je hoofd rust. Slaap uit, rommel door het huis, zit lang aan tafel, lees weer eens een boek. Geef je innerlijke tijd de vrije teugel. Doe je uiterste best om je te vervelen. Dan kun je creatief, vol nieuwe ideeën en heerlijk rustig, met ruimte in je hoofd het nieuwe jaar in.

Geen opmerkingen: